Fastnet a/b J/111 Xcentric Ripper

24 augustus 2015 - Verhaal door de Xcentric Ripper, winnaar IRC 2A. Tijdens de briefing met alle schippers en navigators op zaterdagmiddag in Cowes werd het al duidelijk dat we voor de start en eerste dagen van de race niet veel wind konden verwachten. De Engelse versie van weervrouw Helga van Leur wist de zeilers aan de hand van weerkaarten en gribs te vertellen dat we menig windgat konden verwachten. Ankers klaar mannen?

De start van onze klasse, IRC 2, zou zondag om 1300 BST zijn met net een beginnen uitstromend tij op de Solent. De zijde van Cowes is dan favoriet omdat daar als eerste de stroom oppikt tot al snel een dikke 2 knopen. Op het waarschuwingssein om 12.50 stond er slechts 3 knopen wind dus moesten we heel erg oppassen niet door de stroom voor de start al over de startlijn gezet te worden, een groter drama is niet denkbaar, zie dan maar weer eens met die hele dunne wind en al die boten terug naar de startlijn te komen tegen dik 2 knopen stroom in.. Dus, snel uitgerekend, 2 knopen stroom is 1 m/s (helft) dan op 4 minuten, 240 sec, moet je op minimaal 240 m voor de lijn zitten om niet alleen door de stroom eroverheen gezet te worden. Met de hulp van Expedition kunnen we dit bij ons snel invoeren en denkbeeldige lijn getrokken. Kwam goed uit, een boot 25 meter voor ons kreeg OCS dus we zaten er scherp bij. Alleen de keuze van windseaker i.p.v. genua bleek niet optimaal, dus een snelle wisseling voorkwam verdere teruggang. Op de Solent zo veel mogelijk de dikke stroom zoeken, tegenwoordig met alle stroom info van Winning Tides en Tidetech in Expedition een makkie. Jammer alleen dat iedereen dit doet, zeilen begint steeds meer op een computerspelletje te lijken op dat soort momenten. Gelukkig moet je ook nog goed varen, zweet stond op onze ruggen, blik op fanatiek en gaan met die banaan. Ondertussen heb je ook je “wauw” momenten wanneer die 100 voets Comanche als een grote zwart rode schaduw onder je door spuit, wat een geweld, waanzinnig!

Na de Solent bleef het een kruisrak waarbij de wind langzaam ruimde. Tegenwoordig is het verplicht AIS aan boord te hebben en tijden de race aan te hebben staan. Zo kun je constant kijken wat je positie is t.o.v. andere boten, of je wint op ze of verliest. In de eerste 40 mijl kwamen we redelijk mee maar niet super. Vooraf had ik gekeken waar de punten zouden komen waar het verschil gemaakt kon worden, uit ervaring zijn het vaak de momenten van windstilte of andere grote weersveranderingen die je wedstrijd maken of breken. De J/111 is een supersnel bootje, maar zo varen er vele, en met hard varen alleen winnen wij echt geen Fastnet.

Het eerste windgat werd verwacht in de avond/nacht na de start op zondag. De gribfiles (weersvoorspelling die we via Iridium telefoon kunnen binnenhalen) gaven aan dat de wind sterk zou afnemen en na windstilte 30-40 graden meer geruimd in de ochtend terug zou komen. Tij was in aanloop Z-O daarna O gaand. De wind bleef met invallen van de nacht iets meer dan verwacht zodat we nog steeds iets voorgang hielden, 2,5 kts snelheid was koning. Door de stroming werd je echter snel van de rumblijn afgezet in zuidelijk richting en wil je dat is de vraag. Wetende dat de wind verder rechtsom terugkomt eigenlijk niet, des te verder naar rechts je dan zit, des te beter. Ondanks dat we nog iets voortgang hadden dan toch met wisselend gevoel het anker eruit. Mooi gezegd, maar door eerdere ervaringen tijdens Commodores Cup 2012 wijs geworden, waarbij we met een krabbend anker 4 mijl verloren, is ons anker nu een 15 kg ploegschaar met 20 meter ketting en maximaal 160 meter lijn. Toen ik het overboord zette en de kracht voelde waarmee hij naar de bodem zoefde en de lijn door mijn handschoenen brandde dacht ik, shit, hoe gaan we dit er ooit weer uit krijgen. Diepte bijna 60 meter, we hadden uiteindelijk 100 meter lijn nodig voordat we grip hadden en de SOG ( Speed Over Ground ) 0 kts was. Op de AIS zagen we met een valse glimlach menig tegenstander zoals o.a. winnaar 2013, Night en Day, naar het Zuid Oosten wegspoelen.

De momenten van euforie en drama liggen tijdens de Fastnet iedere keer zo dicht bij elkaar, nu denken we koning te zijn achter ons anker, over 4 uur krijg je hem misschien niet omhoog en ben je gezien. Dit soort momenten ben ik deze Fastnet heel vaak tegengekomen. Na 4 uur was onze tactische ankerperiode ten einde en pikte de wind op. Stel je voor, je staat bovenop de Domtoren in Utrecht of Euromast in Rotterdam en je moet dan zo snel mogelijk die 100 meter anker +ketting + lijn binnenhalen. Gelukkig weegt het onder water allemaal wat minder maar het is echt geen pretje. Vooral om het anker los te krijgen uit de bodem hadden we de genualier nodig, gaat het lukken of niet, alles piepte en kraakte. Hij plopte uiteindelijk toch los en vervolgens met een zeemans “Hey-Hoo” hebben Robin en ik, in ritme de meters omhoog gesleurd.

Bleek een hele goede zet, we zaten er meteen weer heel goed bij, de boten in de zuid zoals Junique en Nutmeg welke eerst 6 mijl voor ons lagen hadden we nu 7 mijl achter ons.

De euforie werd helaas verstoord door de wetenschap dat om 1200 de wind er weer helemaal uit zou kakken vanuit het westen, we varen zo een rug van hoge druk in met de kans dat iedereen op lijn geparkeerd raakt en er een soort herstart ontstaat waarbij het hele veld weer bij elkaar ligt. Ook het feit dat we in de TwoHanded Class dan nog moeilijk kunnen winnen draagt bij aan de mineur. De Xcentric Ripper is een relatief snelle boot op handicap, slechts 10 boten zijn sneller, de rest is langzamer in de klasse van 57 boten in de Two Handed Class. Op de momenten dat je geparkeerd ligt zijn die kleinere boten op je aan het verdienen. Een herstart na 24 uur geeft bijna 2uur verlies op een boot als JPK 10.10 Night en Day en J/105 Jester. Dit is wat je eigenlijk al uit had moeten lopen op deze boten in die afgelopen 24 uur varen. Op topnivo is dit niet meer in te halen onder normale omstandigheden. Deze Fastnet zou dus ook echt een kleine boten wedstrijd worden, de overall prijs IRC zal niet voor de 100 voets Comanche zijn, en de eerste prijs in TwoHanded Class niet voor de Xcentric Ripper..

Maar goed, je gaat voor het maximale en wat voor kansen liggen er bij de volgende windstilte. Er zijn 2 opties, of je blijft op zee buiten de transitie zone die ontstaat bij ontwikkelen van seabreeze of je gaat binnen 5 mijl van de kust en probeert de seebreeze, mits hij ontstaat, op te pikken. Je vaart dan in afstand wel wat mijlen om, maar de winst zal er zeker kunnen zijn. Vraag was dus terwijl we de boten achter ons in no time op ons in zagen lopen, gaan we naar de kust of niet. Na wat twijfel zagen we de eerste cumulus boven land ontstaan en waren we er zeker van dat de seebreeze door zou komen. Denk nu niet dat je meteen richting kust zoeft, het is meer sprokkelen van de kleine pufjes die er zijn en zo richting kust smokkelen. Na de laatste weerberichten om 1200 UTC binnengehaald te hebben bleek ook een sterkere noordelijk wind, aflandig dus , voor de avond voorspeld. Een extra reden om naar de kust te gaan omdat die daar onder de kust laat in de avond en nacht versterkt zou kunnen worden. Blij zagen we de Nederlandse J/109 Jai Alai hetzelfde doen en kwamen nog in een mooi duel met oud bemanningslid Wouter Köhlmann terecht, dit scherpt je alleen maar en laat je de beginnende vermoeidheid vergeten. De eerste nacht kan ik nooit slapen, we geven als we de kans krijgen elkaar wel zoveel mogelijk rustmogelijkheden. Als je het alleen redt, zeggen we tegen de ander: “als je even wil liggen, ga!”. Ik lig dan eerst alleen maar te malen en te denken wat we tactisch moeten en kunnen. Maar na 36 uur val je echt gewoon om, je gaat liggen en je bent weg. We hebben de afspraak bij zeilwissel, hectiek, of na 2 uur elkaar weer wakker te maken en of te wisselen of indien situatie dat verreist met z’n tweeën verder tot een volgend passend moment.

Als we regelmatig op de computer kijken hoe we liggen t.o.v. de boten op zee ziet het er voor ons goed uit, en om 1900 kwam de klapper. Wind draait 40 graden rechtsom onder de kust, te zien op AIS, echte landwind en we tacken meteen die kant op. Zo gaaf, je vaart aan de wind naar de kust en opeens krijg je de wind recht op de neus, hele kleine snelle overstag en vervolgens kunnen we met de Code 0 boven het hele veld langs met 7,5- 8 kts BSP naar de Lizard! Euforie!

Na de Lizard, je gelooft ‘t niet, zegt de binnengehaalde voorspelling weer een enorme terugval in wind, pff, nu hopelijk wel de laatste graag. Met een gebied waar je niet doorheen mag i.v.m. scheepsvaart , TSS Lands End West, als barrière rechts naast je en de stroom toenemend richting deze TSS en als straf diskwalificatie bij invaren of drijven, geen prettig vooruitzicht. Na 30 mijl passeer je de onderste punt van deze TSS en ga je NW langs de Scillies richting Fastnet Rock. Robin en ik houden wat ruimte t.o.v. de lijn naar die onderste punt om niet het risico te hebben in deze TSS te komen. Ankeren kan dan natuurlijk ook , maar hier is het wel 90 meter, dan moet de volle 160 meter lijn er uit, dit liever niet. Achter ons zijn een aantal boten welke het wel aandurven de rechte lijn te varen en deze Russische Roulette aan te gaan, redden ze het dan zullen ze op ons winnen, redden ze het niet dan zijn ze klaar. Wind blijft heel mager, 4 kts en we kruipen langs de TSS, zweet in de handen, super geconcentreerd. Gelukkig houden we die 4 kts wind en kunnen met Code 0 langs de onderste punt met slechts iets omvaren voor de zekerheid. De dare-devils zoals J/111 Blur halen het ook, in een rechte lijn en lopen iets uit. De Junique maakt een nog grotere safety bocht en verliest wat.

Na de Scillies blijft het licht , maximaal 10 knopen, en realiseer ik me dat er tactisch eigenlijk met de huidige verder voorspellingen nog maar één echte kans ligt, na Fastnet Rock richting Scillies. Welke route neem je, buitenom de TSS West Scillies of tussen de TSS en Scillies door. Tot die kans zo snel mogelijk varen, ook noodzakelijke rust zien te nemen, zeilwissels op tijd als de wind veranderd of toeneemt, niet denken: met dit zeil loopt hij ook wel, nee, ga je sneller met de A5 dan met de Code 0 de komende 30 minuten, wisselen! Grote hulp vind ik hierbij Expedition, ik kan meteen zien hoe mijn performance is en of deze met zeilwissel zal verbeteren en lonend zal zijn. Om 07.28.30 woensdagmorgen passeren we Fastnet Rock, blijft een bijzonder moment! Ook het feit dat dit onze 3^e keer TwoHanded rond de Rock is met deze boot in 4 jaar tijd geeft een bijzonder tintje. Dat de boot na de Fastnet verkocht is en we hiermee ook weer een hoofdstuk gaan afsluiten speelt ook mee in het feit dat we symbolisch een klein traantje weg moeten pinken.

Razendsnel worden we uit ons melancholisch gemijmer gehaald omdat aan lij de al klaar liggende Code 0 te water gaat! De hele worst Code 0 hangt naast de boot het kost veel kracht hem weer binnenboord te krijgen. Hij ontrolt gelukkig niet, en het snelheidsverlies valt gelukkig mee, na een minuutje varen we weer full speed. Pfff, wel weer een leer momentje, kun je zeggen, echter beginnersfout, waarschijnlijk minder scherp door vermoeidheid? Nu de keus, hoe gaan we het volgende rak in. Full speed planerend naar beneden en zo wat hoogte te verliezen op de rumbline en zodoende verplicht de linker doorgang TSS en Scillies te moeten nemen of toch iets minder snel en wat hoger varen met de mogelijkheid TSS en Scillies links te laten. Snel binnen alle laatste gribs geladen en alle mogelijkheden door berekend. Uiteindelijk lijkt full speed naar beneden en linker doorgang wat ook de kortste afstand geeft de beste optie en we gaan daarvoor. De eerste 4-5 uur na Fastnet tikken we regelmatig de 13-14 kts Bsp aan, en we gaat als een raket. Echter de momenten van vertwijfeling blijven natuurlijk aanwezig, hoe gaat dit uitpakken? Als het veld bij Bishop Rock na passage van de TSS weer bij elkaar komt zullen we het weten, was deze keuze de juiste of niet.

Waar we de mogelijkheid hebben op GSM dekking proberen we op internet de tussenstand te achterhalen en bij Fastnet Rock zien we dat we in het TwoHanded rond de 8^e plaats liggen zoals verwacht na al die windstiltes. Verassend zien we dat we in IRC2 en met name in subklasse IRC2A wel heel goed liggen, namelijk 2^e! Hier niet het nadeel van de grote ratingverschillen en liggen de boten veel dichter bij elkaar. Na bestudering blijkt de Scarlett Oyster, een Oyster 48 de grootste concurrent in IRC 2A te zijn. We mogen bij de finish na stel 100 uur varen een 12 minuten op hem verliezen, nu ligt hij 6 minuten voor ons, dus we moeten het verschil niet verder laten oplopen. Dit geeft wel weer een boost, je kan weer gericht op een boot gaan varen. Langs Bishop Rock blijkt dat de passage binnendoor de goede optie was, de J/111 BLUR met z’n 160 m2 gennaker ( 40m2 groter dan onze) zit dichterbij.

Nu focussen op de Scarlett Oyster. Naar Lizard zien we op AIS dat ondanks al onze inspanningen het tijdsverschil wat toeneemt, ook omdat de wind afneemt en dan met hetzelfde afstand verschil tussen de boten het verschil in tijd toeneemt. 7 minuten worden 10 minuten en 10 minuten worden 15 minuten..De laatste 20 mijl voor de finish in Plymouth zien we nog één kans om het inmiddels opgelopen tijdsverschil van 17 minuten te reduceren. De wind wordt verwacht te draaien van 215 naar 195 graden, we gaan dus een bochtje naar links draaien om de finish te kunnen bezeilen. We proberen tot aan die draaiing, door zo diep mogelijk te varen met de A2 en toch niet teveel op snelheid te verliezen zoveel mogelijk links van de Scarlett Oyster te komen, meter voor meter sprokkelen we separatie naar links. Hij zeilt omdat hij een hogere hoek downwind vaart nu wel wat sneller maar we moeten nu doorbijten! Als we recht achter hem gaan aanvaren zijn we kansloos en blijft het tijdverschil te groot. Met geknepen billen is het nu wachten op de voorspelde draaiing, nog 10 mijl tot de finish, nog 5 mijl.. Nog steeds geen draaiing, #@&#$. Plotseling trekt het dicht met motregen, neemt de wind verder af tot 8 knopen en draait vervolgens 30 graden!

De komende minuten zijn zo ongelooflijk spannend. Hopelijk wacht hij lang met gijpen naar de finish, des te groter is ons voordeel van de binnenbocht. Zien doen we hem niet meer door de motregen, alleen op AIS kunnen we hem volgen maar omdat we als een geolied team achter stuur en gennaker staan en met communiceren, “weinig druk, omhoog, ok, goede druk .. veel druk , ok ik ga wat vallen” de boot zo snel mogelijk willen blijven laten varen, hebben we geen tijd om binnen te gaan kijken op de computer. Opeens zien we een grijze schim voorlangs gaan. Het is hem, dit is geen 17 minuten meer, Robin zoeft even naar binnen om te kijken, 7 minuten!

Nu nog afrekenen met een oud trauma. 4 jaar geleden kwamen we in Plymouth Bay voor 1,5 uur geparkeerd op 150 meter voor de finish, links van de breakwater. Dit ook met een mogelijke overwinning op zak. We verloren toen op zeker onze 2^e plaats en werden 3^e . Dit nu zeker niet alsjeblieft. Ik had al voorbereid wanneer de rivier zou uitstromen en dat was nu om 13.00 zeker het geval. Betere optie is dan om zo lang mogelijk achter de breakwater te blijven en daar zelfs een beetje maalstroom mee te pakken en op het laatste moment langs de punt van de breakwater te sturen en zo dicht mogelijk bij het lighthouse op de punt van de breakwater te finishen.

We zagen de Scarlet Oyster weer wat afstand nemen een mijl voor de finish en gelukkig daarna niet de luwte van de breakwater opzoeken. Hij bleef behoorlijk in de stroming dacht ik zo te zien. We zijn met een aantal korte gijpjes, en nu geen fouten maken, mooi achter de breakwater gebleven.

We zien de Scarlett Oyster voor ons finishen en ze blijven op de lijn liggen om ons te klokken, ze zijn uiteraard ook benieuwd wie er gaat winnen.

Laatste gijp naar de finish , gaat gelukkig ook super, finishtijd 13.56.45 na ongeveer 97 uur varen. Maar Is het genoeg? Op de Scarlett Oyster breekt spontaan een sportief gejuich op richting ons, verschil is 8 minuten en is voldoende voor onze winst in IRC 2A! Robin en ik omhelzen en juichen, wat een race , wat een finale! Winnaar IRC 2A Fastnet 2015!

Dit was de laatste Fastnet met de J/111 Xcentric Ripper, maar zeker niet de laatste Fastnet voor ons. Het geweldige team-work, de prachtige race, en ook die mooie momenten in de prachtige natuur met dolfijnen, zeehonden en Jan van Genten, we kunnen niet wachten!

 John van der Starre, Robin Verhoef, J/111 Xcentric Ripper.

 Results:

1st    IRC 2A
4th   IRC2
7th   TwoHanded
26th   Overall IR